Mahpusların Temizlik Maddelerine Erişimleri Hakkında Basın Açıklaması

Hapishanelerdeki tutulma koşullarına dayalı olarak ortaya çıkan hak ihlalleri pandemi  döneminde gittikçe artmaktadır. Ceza sistemi içerisinde yeni bir ceza mekanizmasının işlendiği  hapishanelerde mahpusların her insanın sahip olduğu en temel haklardan mahrum bırakılması  ya da bu hakların elinden alınması sonucu yaşadığı hak ihlallerinin ortadan kaldırılması için  insan haklarının önemi dikkate alınarak düzenlemelere gidilmesi gerekmektedir. 

Hapishanelerin fiziki koşullarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri bilinmektedir. Var  olan fiziki koşullara mahpusların infaz süresince eriştiği imkanların kısıtlılığı da eklenince  mahpuslar kendi olanakları doğrultusunda hijyen şartlarını sağlamak durumunda kalmaktadır.  Yaşadığımız pandemi sürecinde Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Covid-19 ile mücadele  önlemleri arasında sıraladığı “Tüm tutuklu ve hükümlülere yeteri kadar ücretsiz temizlik ve  hijyen malzemesi dağıtılması” maddesi de bu ihtiyacın bir göstergesidir. Olası hastalıkları ya  da salgınları önlemek amaçlı ekonomik durumları da göz önünde bulundurularak mahpusların  kişisel hijyenlerini düzenli yapmaları için hapishane idaresi tarafından herhangi bir ayrım  gözetmeksizin tüm mahpusların kişisel hijyen ve temizlik malzemelerine erişimleri  sağlanmalıdır. Bu erişim kapsamının belirlenmesi, idareler tarafından eşitlik ilkesine göre  yerine getirilmesi ve mahpuslar tarafından talep edilebilmesi için ise infaz mevzuatına  geçirilmesi gerekmektedir. 

Mahpusların temizliğini sağlamak için Mahpuslara Muameleye Dair Birleşmiş Milletler Asgari  Standart Kurallarının (Nelson Mandela Kuralları, 2015) 18. Maddesinde “Mahpusların  kendilerini temiz tutmaları zorunludur ve bu amaçla kendilerine sağlıkları ve temizlikleri için  gerekli su ve tuvalet malzemesi sağlanır ve mahpusların özsaygılarına uygun bir dış görünümü  sürdürebilmeleri amacıyla, saç ve sakalların uygun şekilde bakımı için gerekli, araçlar sağlanır  ve erkekler düzenli tıraş olabilmelidir.” yer almaktadır. Bu doğrultuda su, tuvalet ve öz 

bakımlarını sağlamaları için gerekli malzemelerin hapishane idaresi tarafından sağlanması  gerekmektedir.  

Covid-19 ile birlikte öz bakımın yapılması için gerekli temizlik malzemelerine ne kadar ihtiyaç  duyulduğu görülmüştür. Buna benzer süreçler dikkate alınarak: 

-Günlük hayatta mahpusların hijyenik şartlara ulaşması için koşullar sağlanmalı, gerekli  durumlarda hijyen bilinci ve sağlık hakkına ilişkin hapishane idareleri tarafından mahpuslar  bilgilendirilmelidir.  

-Olağanüstü önlemlerin alınması gereken salgın durumlarında mahpuslara gerekli  bilgilendirmeler yapılarak süreçten ve risklerden haberdar olmaları sağlanmalıdır.  

-Temizlik kitlerinin mahpuslara ücretsiz sağlanmasının eşit ve sürdürülebilir kılınması için  gerekli düzenlemeler ilgili mevzuata işlenmelidir.  

-Temizlik kitlerinin ücretsiz ve eşit temininin garanti altına alınması için Ceza İnfaz  Kurumlarında Bulundurulacak Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmelik’in “Temizlik”  başlığını taşıyan on üçüncü maddesine;  

“Her mahpusa her ay düzenli olarak bireysel hijyenleri için 160 gr banyo sabunu, 1200 ml sıvı  el sabunu, 200 ml şampuan, 20 adet hijyenik ped, 100 ml tıraş sabunu/köpüğü, 2 adet tıraş  bıçağı ve 270 gr çamaşır deterjanı, ağız ve diş temizliği için 33 ml diş macunu ve yılda 4 adet  diş fırçası, bulunduğu ortamın temizliği için 90 gr çamaşır suyu ve zemin temizliği için 450 gr  genel temizlik maddesi, anneleri ile birlikte kalan çocuklar için ayrıca 180 adet çocuk bezi  hapishane idaresi tarafından ücretsiz olarak temin edilir. Bu sınırları aşan ihtiyaçların temini,  mahpus tarafından kurum kantininden satın almak kaydıyla bulundurabilir.” düzenlenmesi  eklenmelidir. 

-Sağlanan bu malzemeler aylık periyotlarla mahpuslara ücretsiz dağıtılmalıdır.

Organize eden kurumlar:  

Türk Tabipleri Birliği  

İstanbul Tabip Odası 

Diyarbakır Tabip Odası 

Ankara Tabip Odası 

Türkiye İnsan Hakları Vakfı 

Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı  

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Genel Merkez 

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası İstanbul Şubeleri

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği  

İstanbul Diş Hekimleri Odası 

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi  

Hak İnisiyatifi 

Çağdaş Hukukçular Derneği  

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği  

İmzacılar:  

Uçan Süpürge Derneği 

Türkiye Sakatlar Derneği Genel Merkez

Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği 

Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği

Şugarmekanlar 

Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği

Mersin Lgbt 7 Renk Derneği 

LISTAG (LGBTI+ Aileleri ve Yakınları Derneği)

Lambdaistanbul Lgbti+ Dayanışma Derneği

Kocaeli LGBTİ+ İnisiyatifi 

KAZETE 

Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği

KAOS GL 

Kadınlarla Dayanışma Vakfı  

İstanbul Feminist Enstitü 

İnsan Hakları Gündemi Derneği  

HEVİ LGBTİ+ 

Görülmüştür 

Genç LGBTİ+ Derneği 

Filmmor

Eşit Haklar İçin İzleme Derneği 

Dışarda Deli Dalgalar