Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) Çağrı

Ayrımcılık yasağı bütün insan hakları sisteminin kalbinde yer almaktadır. Ayrımcılık, gerek iç hukukumuzca gerekse Türkiye’nin taraf olarak yükümlülük altına girdiği tüm uluslararası insan hakları sözleşmelerince yasaklanmıştır. Ancak dünyanın bütün ülkelerinde olduğu gibi hukuken yasaklamak, ayrımcılığı ortadan kaldırmamaktadır.

Nitekim Türkiye’de ayrımcılıkla ilgili yapılan bütün saha araştırmaları; ayrımcılığın giderek hayatın tüm alanlarında gündelik bir pratik haline geldiği ve yaygınlaştığını göstermektedir. Araştırmaların sonuçlarını doğrular nitelikte haberler hemen her gün medya organlarında da yer almakta, medya organlarınca ayrımcı ve nefret söylemi doğrudan haber dili olarak kullanılmaktadır.

İnsan hakları sözleşmelerince güvence altına alınan ayrımcılık yasağının etkili olması için; toplumsal farkındalığın artırılması, kamusal hayatın her alanında insan haklarına ve farklılıklara saygının güçlendirilmesi, ayrımcılık riski altındaki gruplara yönelik hukuksal koruma şemsiyesinin genişletilmesi, ayrımcı pratiklerin etkili soruşturulması, etkili tazmin mekanizmalarının varlığı ve geliştirilmesi gerekmektedir. İnsan hakları ve eşitlik kurumları da bu ihtiyaçtan ortaya çıkan mekanizmalardır. TİHEK’in kuruluş amacı da kanunda “insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve
geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi ile bu ilkeler doğrultusunda faaliyet göstermek, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek ve bu konuda ulusal önleme mekanizması görevini yerine getirmek” olarak tanımlanmıştır.

Ne yazık ki; kurulduğu 2016 yılından bu güne kadar geçen sürede TİHEK ayrımcılığın önlenmesinde yeterince etkili olamamıştır.

Biz aşağıda imzası bulunan ve farklı alanlarda ayrımcılığa karşı çalışmalar yürüten sivil toplum örgütleri olarak; ayrımcılığın yaygın bir pratik haline gelmesinden kaygı duyarak etkili bir insan hakları mekanizması olma rolünü hayata geçirebilmesi için TİHEK’in;

• Hükümet ve TBMM’den 6701 sayılı kanunda; kapsam dışında bırakılan cinsiyet kimliği, cinsel yönelim ve cinsiyet özelliklerine dayalı ayrımcılığın kanuna eklenmesi, kuruma mahkemelerde görülmekte olan ayrımcılıkla ilgili davalarda müdahil olma hakkı verilmesi ve kurumun bağımsızlık/tarafsızlığını güvence altına hükümlerin genişletilmesi için değişiklik talep etmesini,
• TBMM’ye sunulan yasa tasarı ve tekliflerini ayrımcılık yasağı bakımından incelemesini ve varsa değişiklik taleplerini kamuoyu ile paylaşmasını,
• Ayrımcılık riski altında bulunan grupların insan haklarına erişimini sistematik olarak izlemesini,
• Türkiye’nin taraf olduğu insan hakları sözleşmelerinin uygulanmasını izlemesi ve bu konuda ilgili sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapmasını,
• İnsan hakları sözleşmeleri ile ilgili uluslararası mekanizmalara kendi izleme bulgularını içeren bağımsız raporlar sunmasını,
• Kamuoyuna yansıyan her ayrımcılık iddiası ile ilgili re’sen inceleme yetkisini etkili biçimde kullanmasını,
• Kuruma yapılan başvurularda ayrımcılık yasağı ile ilgili “ispat yükünün yer değiştirmesi ilkesini” titizlikle uygulamasını,
• Kapalı kurumlara yapılan habersiz ziyaretlere ilgili sivil toplum örgütlerinin katılımını sağlamasını,
• Kurum Yönetmeliği’nde değişiklik yapılarak sivil toplum örgütlerine mağdurlar adına başvuru yapma yetkisi tanımasını,
• Toplumda insan haklarına saygı ve eşitlik anlayışının geliştirilmesi için farkındalık kampanyaları yapmasını,

Talep ediyoruz.
İmzalayan Kurumlar
Adalet Sistemini İzleme Derneği
Ankara Dayanışma Akademisi
Baran Tursun Vakfı
BoMoVu Derneği – Sosyal Güçlendirme için Beden ve Spor Hareketi
Dayanışmanın Kadın Hali Derneği / Diyarbakır
Engelli Hakları ve Engelsiz Gelecek Derneği
Engelsiz Pedal Derneği – Zincir Kıran Kadınlar
Erciş İşitme Engelliler Derneği
Eskişehir Çevre Koruma ve Geliştirme Derneği
Eşit Haklar için İzleme Derneği
Fethiye Kadın Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği
Genç LGBTİ+ Derneği
Göç İzleme Derneği
Göçmen Dayanışma Derneği
Hevi LGBTİ+Derneği
İnsan Hakları Derneği Mersin Şubesi
İnsan Hakları Derneği Van Şubesi
İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği
İzmirde Suriyeli Mültecilerle Dayanışma Derneği
Kaos Gey ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği
Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği
Kocaeli Dayanışma ve Araştırma Derneği
Kuir Eskişehir LGBTİ+ Topluluğu
Lubunya+ Dayanışma Ağı
Maya Eğitim Kültür Araştırma Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği / Mersin
Mersin Engelliler Gençlik Spor Kulübü Derneği
Mersin LGBTİ+ 7 Renk Eğitim Araştırma ve Dayanışma Derneği
Mersin Kadın Platformu
Mersin Ortopedik Engelliler Derneği
Muamma LGBTİ+ Derneği
Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği
Roman Hakları Derneği
Sosyal ve Kültürel Yaşamı Geliştirme Derneği
SPoD – Sosyal Politika Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği
Sürdürülebilir Kalkınma ve Girişimcilik Derneği
Türkiye Sakatlar Derneği Mersin Şubesi
Van İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği